Pasożyty w płucach – jakie są ich rodzaje?

Płuca – jeden z najważniejszych narządów układu oddechowego – są narażone nie tylko na infekcje wirusowe i bakteryjne, ale również na obecność pasożytów, które wywołują szereg objawów: od łagodnego kaszlu po poważne zaburzenia funkcji oddechowej. Wczesna diagnoza oraz wprowadzenie skutecznego leczenia ogranicza ryzyko rozwoju potencjalnie groźnych powikłań.

Pasożyty układu oddechowego

Pasożyty atakujące układ oddechowy stanowią zróżnicowaną grupę organizmów, które wykorzystują drogi oddechowe jako środowisko stałego bytowania lub etap swojego cyklu rozmnażania przed zasiedleniem docelowego narządu. Ich obecność może prowadzić do uszkodzeń tkanek, zaburzeń wymiany gazowej oraz odpowiedzi immunologicznej o różnym nasileniu.

Zakażenia pasożytnicze płuc występują na całym świecie, zarówno u osób z prawidłową, jak i obniżoną odpornością.

Pasożyty w płucach – czy są groźne?

Pasożyty bytujące w płucach mogą być niebezpieczne, choć stopień zagrożenia dla zdrowia jest różny i zależy od gatunku, liczby pasożytów i ogólnego stanu zdrowia. Osoby z osłabionym układem odpornościowym są szczególnie narażone na cięższy przebieg choroby pasożytniczej (w niektórych przypadkach zakażenie – prawidłowo – zarażenie) może prowadzić do trwałych zmian w tkance płucnej). Wczesne rozpoznanie i odpowiednie leczenie są więc kluczowe, ponieważ pozwalają ograniczyć ryzyko powikłań i umożliwiają przywrócenie prawidłowej funkcji płuc.

Pasożyty w płucach – rodzaje

Do pasożytów bytujących przejściowo w płucach zaliczamy nicienie, do których należą np.:

• glista ludzka (Ascaris lumbricoides) – larwy pasożyta uwolnione z połkniętych jaj pasożyta wraz z krwią z jelit trafiają do płuc, gdyż do dalszego wzrostu wymagają tlenu. Następnie przez tchawicę dostają się  do gardła, są połykane i w ten sposób trafiają do jelita cienkiego;
• glista psia i glista kocia (Toxocara canis i T. cati) – do zakażenia dochodzi po spożyciu inwazyjnych jaj glisty. Uwolnione w jelicie larwy wędrują do wątroby, część z nich następnie może przemieścić się do płuc;
• węgorek jelitowy (Strongyloides stercoralis) – wywołuje chorobę zwaną węgorzycą. Larwy pasożyta wędrują do płuc skąd zostają odkrztuszone, a następnie połknięte. W  formy dorosłe przekształcają się w jelicie cienkim;
• tęgoryjce (Ancylostoma duodenale i Necator americanus) – larwy trafiają wraz z krwią do płuc, potem wędrują do gardła i są połykane, by dojrzewać w jelicie cienkim;
• filarie ( nicienie różnych gatunków wywołujące filariozy) – u niektórych gatunków filarii, płuca są istotnym etapem migracji larw.

Pasożytami zajmującymi płuca są również między innymi:

• przywra płucna (Paragonimus Westermani),płaziniec–osiedla się w miąższu płuc, powodując poważne choroby;
• tasiemiec bąblowcowy (Echinocoocus Granulosus), płaziniec –  pasożyt atakuje płuca i tworzy w nich powoli rosnące torbiele (bąble);
• bąblowiec wielojamowy (Echinococcus multilocularis), płaziniec –  z połkniętych jaj pasożyta wykluwają się larwy, które osiedlają się głównie w wątrobie, ale drogą krwionośną mogą zająć płuca;
• pełzak czerwonki (Entamoeba histolytica),  jednokomórkowiec –  bytuje w jelicie grubym, ale istnieje możliwość przeniknięcia pasożyta do krwiobiegu i zasiedlenia płuc.

Pasożyty w płucach – przyczyny

Do zakażenia pasożytami płuc bardzo często dochodzi drogą pokarmową – dotyczy to np. glisty (ludzkiej, psiej, kociej), przywry płucnej, tasiemca bąblowcowego, bąblowca wielojamowego czy pełzaka czerwonki. Najczęściej, wraz z zanieczyszczonym jedzeniem lub wodą, inwazyjne formy pasożytów przedostają się do organizmu człowieka. Ryzyko zakażenia pojawia się także przy kontakcie z piaskiem (np. w piaskownicy, na plaży) lub glebą skażoną odchodami kotów czy psów będących nosicielami pasożyta.

Pasożyty mogą dostać się do organizmu również przez skórę. Niektóre gatunki potrafią aktywnie wnikać przez uszkodzony naskórek człowieka podczas kontaktu z zanieczyszczoną glebą lub wodą. W ten sposób dochodzi do zakażenia węgorkiem jelitowym czy tęgoryjcem, które atakują między innymi płuca.

Trzecią, ważną ścieżką szerzenia się pasożytów płuc są ukąszenia komarów będących nosicielami form larwalnych – w ten sposób dochodzi do zakażenia filariami.

Pasożyty w płucach – objawy

Reakcją organizmu na pasożyty w płucach zwykle jest gromadzenie się śluzu, powstawanie nacieków komórkowych czy zmian strukturalnych w nabłonku oddechowym. W niektórych przypadkach może to skutkować objawami ze strony układu oddechowego, takimi jak np. napadowy kaszel, świszczący oddech, duszność, krwioplucie. Dodatkowo mogą pojawić się symptomy, do których zaliczamy między innymi: obniżenie tolerancji wysiłkowej, gorączka, bóle brzucha, nudności, wymioty, uporczywy ból gardła.

Warto zaznaczyć, że zakażenie pasożytami bytującymi w płucach może mieć również charakter bezobjawowy.

Pasożyty w płucach – diagnostyka

Objawy mogące sugerować obecność pasożytów w płucach nie są swoiste, dlatego w pierwszej kolejności lekarz zleca wykonanie badań w kierunku bardziej powszechnych schorzeń.

Rozpoznanie pasożytów ustala się w oparciu o wywiad środowiskowy (mający na celu ustalenie potencjalnych źródeł zakażenia) oraz wyniki badań, takich jak np.:

• testy serologiczne i molekularne w kierunku patogenu podejrzewanej choroby pasożytniczej,
• morfologia krwi,
• badanie kału,
• badania obrazowe płuc (zdjęcie RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny).

Pasożyty w płucach – leczenie

Postępowanie terapeutyczne zależy od rodzaju pasożyta i opiera się głównie na zastosowaniu odpowiednich leków przeciwpasożytniczych oraz terapii wspomagającej funkcjonowanie układu oddechowego. W przypadku torbieli powodowanych przez bąblowca, konieczna jest interwencja chirurgiczna.

Warto postawić na dietę wspierającą odporność i do jadłospisu wprowadzić lekkostrawne, gotowane lub duszone potrawy, warzywa i owoce bogate w witaminy C, A i E, czosnek i cebulę oraz produkty zawierające białko (mięso, ryby, jaja, rośliny strączkowe). Należy unikać cukrów prostych, tłustych potraw, alkoholu i papierosów.

Warto przeczytać: https://diag.pl/pacjent/qa/jakie-badania-na-pasozyty-warto-wykonac/

Pasożyty w płucach – zapobieganie

Aby uniknąć zakażeń pasożytami, które mogą przedostawać się do organizmu (w tym do płuc), należy dbać o higienę podczas przygotowywania posiłków. Należy utrzymywać czystość w kuchni, myć ręce przed kontaktem z żywnością, a pokarm przechowywać na czystych powierzchniach (blatach, deskach, talerzach itp.). Wszystkie owoce i warzywa powinny być dokładnie myte pod bieżącą wodą. Mięso zawsze musi być dobrze ugotowane lub upieczone – surowe lub niedopieczone potrawy mięsne lub rybne stanowią potencjalne źródło zakażenia.

Ważne jest regularne i dokładne mycie rąk po kontakcie z ziemią, piaskiem i ze zwierzętami, po sprzątaniu ich kuwet i misek. Dodatkowo należy dbać o czystość miejsc, w których przebywają psy czy koty, regularnie odrobaczać je zgodnie z zaleceniami weterynarza. Piaskownice należy dokładnie zabezpieczać, tak aby zwierzęta nie miały do nich dostępu.

Nie należy pić wody ze strumieni czy jezior. W trakcie wyjazdów zagranicznych najlepiej wybierać wodę butelkowaną lub przegotowaną. Unikać miejscowych specjałów kulinarnych sprzedawanych na stoiskach ulicznych czy targach.  Dobrze jest również unikać chodzenia boso po ziemi (zwłaszcza wilgotnej), gdzie mogą znajdować się larwy niektórych pasożytów.